વાર્તાનો બોધપાઠ છે- અહંકાર પતનનું મૂળ છે, નૈતિકતા અને ધર્મનું પાલન પણ એટલું જ મહત્વનું છે.
દેવતાઓના રાજા દેવેન્દ્ર વિવિધ યુદ્ધોથી પરેશાન હતા. તેઓ તેમાં આશ્વાસન મેળવવા માંગતા હતા. આથી કોઈને કહ્યા વિના તે સ્વ-અધ્યયન અને સાંજ માટે જંગલમાં ઈન્દ્ર વગર આખી દુનિયામાં અરાજકતા ફેલાઈ ગઈ. ભગવાનઅને દેવર્ષિ પણ વિચારવા લાાાગ્ય કે આપણો રાજા કોણ હશે ? દેવેન્દ્ર બનવાનું કોઈ પણ દેવતા વિચારતા ન હતા.
આ જોઈને ઋષિઓ અને તમામ દેવતાઓએ પૃથ્વીલોકના ચંદ્રવંશી રાજા નહુષને દેવરાજ પદ પર ઉન્નત કરવાનો વિચાર કર્યો. આ નિશ્ચય સાથે, તેઓ બધા રાજા નહુષ પાસે ગયા અને તેમને ઇન્દ્રનું પદ સ્થાપિત કરવા વિનંતી કરી.
નહુષે પોતાના હિતની ઈચ્છા સાથે કહ્યું, “હું નિર્બળ છું. તારી રક્ષા કરવાની શક્તિ મારામાં નથી". માત્ર ઈન્દ્ર પાસે જ બળ છે.
આ સાંભળીને બધા દેવતાઓ અને ઋષિઓએ કહ્યું, “રાજેન્દ્ર, અમારી તપસ્યામાં સામેલ થાઓ અને સ્વર્ગનું શાસન કરો. દેવો, દાનવો, યક્ષો, ઋષિઓ, રાક્ષસો, પિતૃઓ, ગંધર્વો અને ભૂતો જે કોઈ તમારી નજર સામે આવશે, તમે તેમને જોશો કે તરત જ તમે તેમની કીર્તિ દૂર કરી શકશો અને બળવાન બની જશો. માટે ધર્મને હંમેશા સામે રાખીને તમે સર્વ સંસારના અધિપતિ બનો છો".
તે પછી, રાજા નહુષ ઇન્દ્રના પદ પર પ્રતિષ્ઠિત થયા. દુર્લભ વરદાન મળ્યા પછી, તેઓ સતત ધર્મનિષ્ઠ હોવા છતાં, કામના આનંદમાં આસક્ત થઈ ગયાં.
એક દિવસ અનેક પ્રકારના આનંદ અને આનંદમાં ભ્રમણ કરતી વખતે તેની નજર દેવરાજ ઈન્દ્રની પત્ની શચી પર પડી. તેમને જોઈને નહુષએ સ્વર્ગના સર્વ પાર્ષદોને કહ્યું,“ઇન્દ્રની પત્ની શચી મારી સેવામાં કેમ નથી આવતી? હું દેવતાઓનો ઈન્દ્ર અને સર્વ જગતનો સ્વામી છું. તો શચી દેવીએ આજે જ મારા ઘરે આવવું જોઈએ".
આ સાંભળીને શચી દેવી ખૂબ જ દુઃખી થઈ ગયાં. તે દેવગુરુ બૃહસ્પતિના શરણમાં ગઈ અને કહ્યું - "હે બ્રહ્મા, તમે મારી નહુષથી રક્ષા કરો."
બૃહસ્પતિએ શચીને આશ્વાસન આપ્યું અને કહ્યું, “દેવી, તમારે નહુષથી ડરવું જોઈએ નહીં. તમે ટૂંક સમયમાં અહીં ઇન્દ્રને જોશો.
અહીં, જ્યારે નહુષે સાંભળ્યું કે શચી દેવગુરુ બૃહસ્પતિના આશ્રયમાં ગઈ છે, ત્યારે તે ખૂબ જ ગુસ્સે થયો અને તરત જ શચીને બોલાવી. શચીના આગમન પર, નહુષે કહ્યું, "હું ઇન્દ્ર છું, ત્રણ લોકનો સ્વામી. તો તું મને તારો પતિ બનાવી દે.
જ્યારે નહુષે આ કહ્યું ત્યારે શચીએ જવાબ આપ્યો, “દેવેશ્વર, હું તમારી પાસેથી થોડો સમય લેવા માંગુ છું. હજુ સુધી એ જાણી શકાયું નથી કે દેવેન્દ્રને કઈ હાલતમાં અને ક્યાં ગયા. જો પૂછપરછ પછી કંઈ જાણી શકાયું નથી, તો હું તમારી સેવામાં હાજર રહીશ. શચીએ આ કહ્યું ત્યારે નહુષ ખૂબ જ ખુશ થયો.
તે પછી, નહુષની રજા લઈને, શચી તેના ઘરે ગઈ અને સંકટને દૂર કરવાના ઉપાયો વિચારવા લાગી. રાત્રે તેણે પ્રમુખ દેવતા ઉપધરતીને આહ્વાન કર્યું, "હે દેવી, મને તે સ્થાન બતાવો જ્યાં દેવતાઓના રાજા, ઇન્દ્ર રહે છે."
શચીની સ્તુતિથી પ્રસન્ન થઈને ઉપધરતી દેવી મૂર્તિના રૂપમાં ત્યાં આવી અને તેણે સાંજે શચીને લઈને કમળના ફૂલમાં ખૂબ જ બારીક છુપાયેલ ઈન્દ્રને બતાવ્યું. શચીને ત્યાં જોઈને ઈન્દ્રએ કહ્યું, “શુભે, તું કોઈ કામ ગુપ્ત રીતે કર. તમે એકાંતમાં નહુષ પાસે જાઓ છો અને કહો છો કે તમે દૈવી ઋષિઓ (ઋષિમુનિઓની પાલખી) પર બેસીને મારી પાસે આવો છો. જો આમ થશે, તો હું ખુશીથી તમારા નિયંત્રણમાં રહીશ.
ઈન્દ્ર દ્વારા આ રીતે સૂચના મળતાં શચી ત્યાંથી નહુષ પાસે આવી અને ઈન્દ્રના કહેવા પ્રમાણે બધું સંભળાવ્યું. જ્યારે ઈન્દ્રાણીએ આવું કહ્યું ત્યારે નહુષ ખુશ થઈ ગયો અને કહ્યું, "હું આમ કરીશ."
[2 ત્યારપછી નહુષે સાત મુનિઓને કહેવડાવ્યું અને સુંદર પાલખી પર બેસી શચીના ઘરે ગયા. નહુષના તમામ ગુણો સાત ઋષિઓ દ્વારા વહન થવાથી નાશ પામ્યા હતા. તે જ સમયે તેણે મહર્ષિ અગસ્ત્યના માથામાં લાત મારી. પછી તેણે નહુષને શ્રાપ આપ્યો, “તમે બ્રહ્માજી જેવા તેજસ્વી ઋષિઓનો વાહન તરીકે ઉપયોગ કરીને તમારી પાલખી લઈ રહ્યા છો. તમારા ગુણમાં ઘટાડો થયો છે. તેથી, સ્વર્ગ દ્વારા ભ્રષ્ટ થઈને, નીચે પડીને એક મહાન સાપના રૂપમાં દસ હજાર વર્ષ સુધી ભટકવું પડશે.
આ રીતે નહુષા ભ્રષ્ટ થઈને પૃથ્વી પર આવી. ઈન્દ્રને તેનું ખોવાયેલું રાજ્ય મળ્યું.